Poetika zemlje – Moja Crna Gora, program posvećen Mihailu Laliću

U četvrtak 28. oktobra u 18 h, Knjižara Karver u Sali Banja, u saradnji sa Sekretarijatom za kulturu i sport Glavnog grada, organizuje drugi program iz ciklusa Poetika zemlje – Moja Crna Gora posvećen djelima crnogorskih autora i njihovoj prezentaciji u programu nastave za jezik i književnost. Program u četvrtak posvećen je Mihailu Laliću.

Program koji je realizovan u četvrtak 21. oktobra posvećen Mladenu Lomparu, nalazi se na linku http://www.poetikazemlje.me/index.php/mladen-lompar. Knjige, djela Mladena Lompara na poklon su dobile biblioteke srednjih škola: Srednja mašinska škola Ivan Uskoković, Gimnazija Petar I Petrović Njegoš u Danilovgardu i Srednja mješovita škola u Golubovcima.

Narednih nedelja slijede programi o djelima Mirka Kovača, Rista Ratkovića, Miodraga Vukovića, Ćamila Sijarića…

O književnom stvaralaštvu Mihaila Lalića i kulturi njegovanja crnogorske književnosti govoriće Dragica Lompar, direktorica Nacionalne biblioteke Crne Gore Đurđe Crnojević, Andrijana Deletić Milačić, profesorica jezika i književnosti i Varja Đukić, glumica.

Ciklus projekta koji upravo realizujemo u saradnji sa Nacionalnom bibliotekom Crne Gore  Đurđe Crnojević pokrenuli smo iz potrebe da misija promocije vrhunskih autora crnogorske književnosti bude dostupna, vidljiva i da posluži kao prijedlog za primjenu u procesu nastave jezika i književnosti u srednjim školama, ali i da svi nivoi stručnog i teorijskog znanja o književnicima budu dostupni najširoj i stručnoj javnosti preko veb stanice www.poetikazemlje.me i uz korišćenje jedinstvenog fonda Nacionalne biblioteke dostupnog svakodnevno na veb stranici https://www.nb-cg.me

Mihailo Lalić (Trepča, 7. oktobar 1914 — Beograd, 30. decembar 1992.)

Rođen je 1914. godine u Trepči kod Andrijevice u seoskoj porodici od oca Todora i majke Stane rođene Bajić. Rano je ostao bez roditelja. Majka je umrla tokom epidemije španske groznice 1918. godine, a otac je obolio u zarobljeničkom logoru Neđmeđer u Austrougarskoj (današnjoj južnoj Slovačkoj) i umro od tuberkuloze 1921. godine. Brat Dušan iz očevog drugog braka umro je kao zarobljenik u Pjačenci u Italiji. Maćeha Jaglika i stric Milutin pomogli su mu da se školuje.

Četvororazrednu osnovnu školu završio je u Trepči (1921—1925), a zatim gimnaziju u Beranama (1925—1933). U jesen 1933. upisao je Pravni fakultet u Beogradu gdje je ostao do Aprilskog rata 1941. godine. Politički se angažovao i postao član SKOJ-a 1935. godine, potom član KPJ 1936. U proljeće 1938. godine kao sekretar ilegalne studentske narodne omladine uhapšen je u Beogradu i ostao u istražnom zatvoru (Glavnjača) i sudskom zatvoru (Ada Ciganlija) blizu šest mjeseci, a jula i avgusta 1940. bio je u zatvoru u Andrijevici. Oba puta ga je Sud za zaštitu države pustio na slobodu zbog nedostatka dokaza. Prije rata je svoje prve radove, pjesme i kraće pripovjetke, objavljivao u novinama „Student“, „Politika“, „Pravda“ i „Zeta“.

Poslije bombardovanja Beograda 1941. godine otišao je u Crnu Goru gdje ga je zatekla okupacija zemlje. Učestvovao je u pripremama ustanka, kao i u samom ustanku. Tokom ljeta 1942. zarobili su ga četnici i odveli u kolašinski zatvor. U zatvoru je ostao od 2. septembra 1942. do 15. maja 1943. godine, kada je došla njemačka vojska i odvela u zarobljeništvo i zatvorenike i četnike. Poslije toga je bio u zarobljeništvu u Solunu u Grčkoj do kraja avgusta 1944. godine kada je pobjegao iz logora i stupio u grčke partizane na Halkidikiju, gdje postaje zamjenik komesara srpskog partizanskog bataljona, gdje ostaje do novembra 1944. kada je ova jedinica vraćena brodom u Jugoslaviju.

Početkom decembra 1944. godine upućen je na Cetinje gdje je radio u listu „Pobjeda“, a potom rukovodio Tanjugom u Crnoj Gori.Od 1946. je došao u Beograd gdje je radio kao urednik u dnevnom listu  „Borba“, sa prekidima do 1955. godine. Tokom 1952. i 1953. boravio je u Parizu. Od 1955. godine prešao je u izdavačku kuću  „Nolit“ gdje je bio urednik do penzionisanja. Od 1965. do smrti živio je kao profesionalni književnik, naizmjenično u Beogradu i u Herceg Novom.

Mihailo Lalić je pisac koji se na samom početku književnog rada opredijelio za jasan tematski krug (NOR), određeno geografsko podneblje (Crna Gora) i specifičan izbor aktera događaja i romanesknih priča. Započeo je knjigom pjesama Stazama slobode (1948), ali se brzo okrenuo prozi, koja će postati isključiva forma umjetničkog sagledavanja vremena, događaja i ljudskih sudbina. Prema njegovom scenariju snimljen je film Svadba 1973. godine u režiji Radomira Šaranovića, takođe je izvršena ekranizacija njegovog romana Lelejska gora 1968. u režiji Zdravka Velimirovića. Po istoimenim Lalićevim djelima snimljeni su i film Hajka, 1977. u režiji Živojina Pavlovića, kao i Pusta zemlja 1980. godine u režiji Gojka Kastratovića.

Prvi je dobitnik "Njegoševe nagrade" 1963. za roman "Lelejska gora". Dobio je NIN-ovu nagradu 1973. za roman "Ratna sreća". Dobio je nagradu "21. jul", najviše priznanje opštine Berane, 1962. godine, kada je nagrada i ustanovljena. Lalić je bio akademik SANU i CANU i Junak socijalističkog rada.

DJELA:

Staze slobode(1948), pjesme

pripovjetke:

Izvidnica (1948),

Prvi snijeg (1951),

Na Tari (1952),

Tajne bistrih voda (1955),

Na mjesečini (1956),

Posljednje brdo (1967),

Gosti (1967),

Pusta zemlja (1968),

Opraštanja nije bilo (1994)

romani:

Svadba (1950),

Zlo proljeće (1953),

Raskid (1955), 

Lelejska gora (1957, 1962),

Hajka (1960),

Pramen tame (1970),

Ratna sreća (1973),

Zatočnici (1976),

Dokle gora zazeleni (1982),

Gledajući dolje na drumove (1983),

Odlučan čovjek (1990),

Tamara (1992).

autobiografski tekstovi:

Prelazni period (1988) - dnevnička proza,

Prutom po vodi (1992) - dnevnička proza,

Epistolae seniles/Staračke poslanice (1995),

Usput zapisano (1952).

O učesnicama programa :

Mr Dragica Lompar rođena je 1963. godine na Cetinju. Završila je Gimnaziju u rodnom gradu, a diplomirala na Filozofskom fakultetu u Sarajevu, Odsjek Opšta književnost i   bibliotekarstvo. Postidiplomske studije iz bibliotekarstva i informacionih nauka završila je 2009. godine na Sveučilištu u Zadru, odbranivši rad na temu „Biblioteke, arhivi i muzeji – mogućnosti saradnje“. Od 1987. godine zaposlena je u Nacionalnoj biblioteci “Đurđe Crnojević” na Cetinju.

Od 2008. obavljala je dužnost pomoćnice direktora Nacionalne biblioteke, a najviše stručno zvanje bibliotekarka-savjetnica stekla je 2012. godine.

Objavila je 2019. godine u kaoutorstvu djelo „Crnogorski biografski leksikon, Tom 1, Crnogorsko primorje”, više stručnih radova iz kulturne istorije i bibliotekarstva i učestvovala na brojnim konferencijama u zemlji i inostranstvu. Bila je članica značajnih komisija za izradu zakonskih i podzakonskih akata Ministarstva kulture i Nacionalne biblioteke.

Članica je redakcija stručnih časopisa “Bibliografski vjesnik” i “Arhivski zapisi”, zatim Savjeta za kulturu Prijestonice Cetinje i Komisije za polaganje stručnog ispita iz bibliotekarstva. Za direktoricu Nacionalne biblioteke „Đurđe Crnojević“ imenovana je 18.03.2021. godine.

Andrijana Deletić-Milačić rođena je 28. 9. 1983. godine u Podgorici. Završila je Filozofski fakultet u Nikšiću, odsjek za srpski jezik i književnost, a diplomirala na romanu ,,Heroj na magarcu“ Miodraga Bulatovića. Radi u Srednjoj ekonomskoj školi ,,Mirko Vešović“ u Podgorici, gdje se pored predavanja bavi i brojnim vannastavnim  aktivnostima. Koautorka je Čitanke za 1. razred gimnazije, udžbenika Crnogorski jezik 4, zatim Crnogorski jezik kao nematernji za 2. razred gimnazije, Crnogorski jezik kao nematernji za 4. razred, a trenutno je u pripremi i Crnogorski jezik za strance B1 nivo. Svi udžbenici su u izdanju Zavoda za udžbenike i nastavna sredstva Podgorica. Pored toga, učestvovala je u recenzentskim komisijama za Čitanku za 2. razred gimnazije i Čitanku za 4. razred gomnazije, kao i za Crnogorski kao nematernji za 3. razred gimnazije.  Stalni je saradnik Ispitnog centra u svojstvu pregledača testova za maturski ispit, a od prošle godine i član Državne komisije za maturski ispit. Sarađivala je i sa Zavodom za školstvo u svojstvu autora i predavača na seminaru Crnogorski jezik u nastavi. Učesvovala je u projektu Uči doma, gdje je snimila oko 50 časova iz nastave jezika i književnosti. Dva puta je bila dobitnica nagrade Fonda za kvalitet i talente, gdje je prvi put proglašena za najrangiraniju profericu srednjih škola.

Knjižara Karver, Obala Ribnice, Brijeg Ćukovića 1
Telefon : 020 602 625

www.karver.org
www.poetikazemlje.me
www.odaklezovem.net
www.vranacprice.me